Leven en dood zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden, soms zelfs zo sterk dat ze moeilijk van elkaar te onderscheiden zijn. Volgens verpleeghuisarts Bert Keizer is doodgaan een dubbelzinnige gebeurtenis en is er geen duidelijke grens tussen leven en dood. Socioloog Cas Wouters beschouwt recente variaties in rouwrituelen en belicht daarbij een ander aspect van de relatie tussen leven en dood: hoe balanceren nabestaanden hun individuele identiteit met hun ‘groepsidentiteit’ bij het verwerken van de dood?
Is het leven in een ‘andere wereld’ echt? Linda Adrichem en Dennis van den Berg schetsen een beeld van het virtuele leven in Second Life, waaruit blijkt dat gevoelens de grens tussen het spel en de werkelijkheid doen vervagen. Patiënten met het locked-in-syndroom kunnen door verlamming niet of nauwelijks communiceren en leven zo voor grote mate in hun eigen wereld. Maar in hoeverre heeft zo’n patiënt nog een leven? Daarover gaat de bejubelde film The Diving Bell and the Butterfly (Maureen Voestermans).
Bermmonumenten, opgericht ter nagedachtenis aan de slachtoffers van een verkeersongeluk, worden steeds talrijker. Wat is het verhaal achter deze monumenten (Mirjam Klaassens)? Ook achter elke moord gevolgd door zelfmoord zit een verhaal. In de Griekse tragedie Medea vermoordt een moeder haar kinderen uit liefdesverdriet alvorens de hand aan zichzelf te slaan. Dit soort handelen vervult de westerling van afschuw, maar in Japan wordt het soms als de enige waardige oplossing gezien (Marieke Liem). Joo Hee Heidebrink laat in haar artikel zien dat de zelfmoordterrorist zich laat leiden door zijn eigen keuzes en niet simpelweg een slachtoffer is van psychologische en sociale omstandigheden.
Tenslotte werd er lang gedacht dat hersencellen zich na de geboorte niet meer delen of vernieuwen. Onderzoek heeft echter uitgewezen dat er wel degelijk nieuwe hersencellen ontstaan in het volwassen brein. Paul Lucassen bespreekt wat dit nieuwe leven belooft voor de behandeling van hersenziekten.
Wij wensen u veel leesplezier.
Doodgaan blijft voor velen een groot mysterie: onbekend, duister. Maar zoals bij vele duistere mysteries bestaan er onbewust vele aannames met betrekking tot dit fenomeen. Bert Keizer komt als verpleeghuisarts veel in aanraking met de dood en gaat in deze column, die eerder in Trouw verscheen, tegen enkele van deze aannames in. Zo is doodgaan volgens hem bepaald geen prestatie en ook geen duidelijke gebeurtenis. Niet het duidelijk overstappen van een grens. Ook vertelt Keizer over zijn ervaringen met de bewuste en gekozen manier van sterven door het plegen van euthanasie.
Lees verderIs creativiteit gestructureerd of komt het voort uit een natuurlijk proces? In dit artikel beschrijft kunsthistorica Petra Else Jekel de verschillende aspecten die een kunstenaarsschap vormgeven. Ze gaat daarbij vooral in op de kunstzinnige creatie als cyclus van leven en dood.
Lees verderLang is er gedacht dat de mens geboren wordt met een hoeveelheid hersencellen waar hij het de rest van zijn leven mee moet doen. Hersencellen zouden zich namelijk niet kunnen delen of vernieuwen. Bij schade is het dan jammer maar helaas, er is niet veel aan te doen. Recent is echter gebleken dat dit beeld niet klopt. Hercencellen kunnen zich toch delen en de hieruit ontstane nieuwe cellen kunnen zich ontwikkelen tot volwassen hersencellen. Dit proces wordt adulte neurogenese genoemd.
In dit artikel wordt de kennis die op dit moment bestaat over adulte neurogenese besproken. Ook wordt er ingegaan op mogelijkheden voor de toekomst. Is er hoop voor mensen met hersenziektes zoals depressie, dementie en Parkinson?
Lees verderZelfmoordterroristen worden vaak afgeschilderd als irrationele fanatiekelingen waarvan de daden voortkomen uit externe factoren: de zelfmoordterrorist heeft zijn daden niet gekozen, deze zijn een onvermijdelijk gevolg van de psychologische en sociale omstandigheden waarin hij leeft. In dit artikel corrigeert Joo Hee Heidebrink dit beeld door de nadruk te leggen op de agency van de zelfmoordterrorist en te laten zien hoe individuele keuzes kunnen leiden tot een zo verregaande mate van opofferingsgezindheid dat deze de eigen dood tot gevolg heeft.
Lees verderHet fenomeen van een moord gevolgd door zelfmoord, wordt in het Westen met gevoelens van afschuw en verbijstering beschouwd. In andere culturen daarentegen, zoals in Japan, wordt moord gevolgd zelfmoord soms vanuit de gemeenschap als de enige waardige oplossing van bepaalde problemen gezien. Hoewel vanuit de maatschappij radicaal verschillend gereageerd wordt, blijken, na een beschouwing van welke typen moord-zelfmoord er eigenlijk zijn, de daders uit de verschillende culturen juist onderlinge overeenkomsten te hebben.
Lees verderBermmonumenten, monumenten die opgericht zijn voor de slachtoffers van verkeersongevallen, zijn een bekend verschijnsel. Toch is er relatief weinig bekend over dit fenomeen, los van het algemene idee dat het er steeds meer worden. In dit artikel laat Mirjam Klaassens, aan de hand van eigen onderzoek, zien waar deze monumenten zoal staan, voor wie ze zijn opgericht en wat de motieven van de oprichters zijn.
Lees verderVoor de buitenstaander kan het leven in Second Life bevreemdend overkomen. Hoewel alles kan in Second Life, van je eigen rebellengroepering tot seks, blijft het per slot van rekening de vraag of een digitale wereld ooit substituut kan zijn voor het echte leven. Linda Adrichem en Dennis van den Berg tonen aan dat voor de vaste bewoners het leven in Second Life heel concreet is – een virtueel leven waarin echte gevoelens de scheidslijn tussen het dagelijkse en het digitale doen vervagen.
Lees verderSinds de Tweede Wereldoorlog hebben zich grote veranderingen voorgedaan in de manier waarop mensen rouwen na het overlijden van een dierbare. Cas Wouters verklaart deze variaties in rouwrituelen aan de hand van verschuivingen in de wij-ik balans van individuen. Dit precaire evenwicht tussen de ‘wij-identiteit’ van mensen (de groepen waarnaar mensen verwijzen als ‘wij’) en hun ‘gewone ik’ heeft verstrekkende gevolgen.
Lees verder