Je kunt er blind op vertrouwen, op je geheugen – toch?
Je weet het héél zeker: je bent als kind langs die kerk gekomen toen ze hem aan het bouwen waren, in je wandelwagen, geduwd door je moeder die een paarse jas aanhad. Een kleurrijke, liefdevolle herinnering. Zéker weten. Alleen… die kerk was al lang af toen jij een kleuter was. De illusie van het geheugen, daar gaat deze editie van Blind over, en zo heet ook het boek van Julia Shaw dat je kunt winnen.
Je zó kunnen vergissen. In De plasticiteit van het geheugen vertelt Frank van Vree van het NIOD hoe hij een artikel dat hij in de jaren zeventig had geschreven opnieuw, zoals hij het zich dácht te herinneren, opschreef. En schrok van het resultaat.
Hoe pijnlijk het kan zijn voor je geliefden als je geheugen je in de steek laat vertelt redactielid Annike Bekius in haar column over haar oma met dementie.
Pijnlijke herinneringen uit je jeugd kunnen nog lang doorwerken in je volwassen leven, zeker als je als kind mishandeld bent, verwaarloosd of seksueel misbruikt. Om daar beter mee om te leren gaan zijn er een aantal methoden om deze kinderen te helpen. Loes Knevel bespreekt ze in Herinneringen aan angst en introduceert een nieuwe methode, het Neurosequential Model of Therapeutics (NMT) van Bruce Perry.
De neurobiologische basis van het vormen en ophalen van herinneringen wordt in Memory engrams – physical substrates of memory in the brain beschreven door Esther Visser. Zij werkt in de onderzoeksgroep ‘Memory Circuits’ aan het ontrafelen van de moleculaire en cellulaire basis van verslavingsherinneringen. Dit artikel is in het Engels.
Willem Hoogaars en Richard Jaspers van de afdeling Bewegingswetenschappen, Faculteit der Gedrags- en Bewegingswetenschappen aan de Vrije Universiteit Amsterdam vragen zich in hun artikel Het geheugen in je spieren: onthouden spieren dat je gesport hebt? af waar het in de sport zo vaak genoemde spiergeheugen zich bevindt – als het al bestaat.
Ken je de BBC-serie Peaky Blinders over een familiegang in het Birmingham van vlak na de Eerste Wereldoorlog? In haar artikel Publieksgeschiedenis als herinneringscultuur – een case-study van Peaky Blinders laat Alexandra Bemelmans zien hoe verschillende soorten herinneringen een rol spelen bij het tot stand komen van publieksgeschiedenis. Alexandra is bezig met haar master ‘Cultural History of Modern Europe’ aan de Universiteit van Utrecht.
O ja! Niet te vergeten: op 14 december was de prijsuitreiking van onze columnwedstrijd in de Polder op het Science Park. Bregje Dijksterhuis is de winnares, je vindt haar inzending voor de wedstrijd vanaf nu ook op de website. We zijn blij met haar komst als Columnist Met Veel Ervaring: ze heeft een paar jaar geleden de Robert Dijkgraaf essayprijs gewonnen. Welkom, Bregje!
Voor de illustraties gebruiken we dit keer de visualisaties van Thomas Briggs. “The sum of various [mathematical] functions is recorded for millions of points in space.”
Bij bijna iedereen die ouder wordt gaat het geheugen achteruit. Het hele lichaam raakt versleten en dus ook de hersenen. Bij sommigen gaat de achteruitgang echter veel sneller dan bij anderen en worden meer mentale functies aangetast. Er is dan een andere oorzaak voor het geheugenverlies, namelijk dementie. In deze column vertelt Annike, redactielid van Blind, over haar ervaringen met haar demente oma.
Lees verderIn september 2013 werd de eerste aflevering van de BBC-serie Peaky Blinders uitgezonden. De serie, die momenteel uit drie seizoenen bestaat, werd direct enthousiast ontvangen door het publiek en critici.
Lees verderHebben spieren een geheugen? Een veelgehoorde ervaring in sportscholen, dat eerdere krachttraining resulteert in snellere toename van spieromvang, doet vermoeden van wel. Maar schuilt er waarheid in dit verhaal en zo ja hoe werkt dit dan? In dit artikel gaan Willem Hoogaars en Richard Jaspers op onderzoek naar het wetenschappelijk bewijs hiervoor.
Lees verderTijdens je leven vorm je continue nieuwe herinneringen, die je tientallen jaren later opeens weer helder voor de geest kunt krijgen en die een glimlach op je gezicht kunnen toveren. De neurobiologische basis van het vormen en ophalen van herinneringen wordt in dit artikel beschreven door Esther Visser.
Lees verderKinderen die lichamelijk of geestelijk beschadigd zijn geraakt in hun jeugd ondervinden hiervan een heftige impact gedurende hun verdere levensloop. De schade van trauma’s vroegtijdig repareren geeft deze kinderen een beter vooruitzicht en soms zelfs een nieuwe, liefdevolle, start.
Lees verderNiemand zal ontkennen dat we wel eens wat vergeten. Daar zit dan ook niet het echte probleem. Veel erger is, dat we ons nauwelijks rekenschap geven van het feit dat ons geheugen uiterst plastisch is en herinneringen derhalve onbetrouwbaar, zeker wanneer ze verwijzen naar ervaringen van lang geleden. Niettemin gebruiken niet alleen wij, in het dagelijks leven, maar ook historici, journalisten en sociale wetenschappers mondelinge bronnen als een directe, onbemiddelde bron van informatie.
Lees verder