In de wetenschap hebben verschillende disciplines zich bezig gehouden met de liefde. Wat is liefde eigenlijk? En wat is verliefdheid? Dit nummer bespreekt hoe hier tegenaan wordt gekeken door mensen en wetenschappen in verschillende tijden.
In het verre verleden werd er al geschreven over de liefde. Irene Conradie legt in ‘Liefde zonder emotie’ uit hoe de Stoïcijnse filosofen de liefde zagen. Liefde hangt voor sommige mensen samen met verliefdheid. In het artikel ‘Verliefdheid nader beschouwd’ beschrijven Ad Vingerhoets en Miranda van Tilburg hoe er in de loop van de geschiedenis tegen verliefdheid aangekeken werd. In de jaren zeventig ontstond het ideaal van de ‘vrije liefde’. Elisa Hermanides beschrijft in het artikel ‘Ontplooiing’ hoe de roman Elementaire deeltjes van de controversiele Franse schrijver Michel Houellebecq hier een aanklacht tegen is.
Liefde is een biologisch fenomeen van alle tijden. Maarten Frankenhuis schrijft in zijn artikel ‘de liefde ontleed’ hoe seksuele selectie plaatsvindt in de mens- en dierenwereld. De opkomst van de nieuwe media zorgde niet alleen voor een versnelde informatievoorziening, ook het vinden van een partner kan tegenwoordig sneller, vrijblijvender en leuker via het Internet. Hierover schrijft Olaf Penne in zijn column ‘De liefde, een bedrijfstak op internet’. Ten slotte een artikel over mantelzorg van Hanneke Postumus. Zij geeft hierin antwoord op de vraag wat mantelzorg nu precies is en wat mensen beweegt om deze te verlenen.
Wij wensen u veel leesplezier toe!
de redactie
Internetdaten: iets voor wanhopige nerds of een handige moderne manier om de juiste partner te vinden? In deze column schetst Olaf Penne een positief beeld van de wondere wereld van het internetdaten.
Lees verderMantelzorg is een actueel onderwerp. Tegen alle verwachtingen in blijkt mantelzorg de afgelopen jaren te zijn toegenomen. Maar wat is mantelzorg eigenlijk? Wat zijn de mogelijke bedreigingen voor mantelzorg in Nederland en hoe probeert de overheid daarmee om te gaan. En waarom verrichten mensen überhaupt mantelzorg? Op deze vragen geeft Hanneke Posthumus in dit artikel een antwoord.
Lees verderLange tijd heeft men gedacht dat seksuele selectie alleen een zaak was van onderlinge competitie tussen mannen. Duidelijk is nu dat de uitverkiezing door het vrouwtje zeker zo’n grote rol speelt. Bij de pauw is geconstateerd dat de hennen de haan met de mooiste en langste staart de eer gunnen. In onderzoek werd aangetoond dat het nageslacht van mannetjes met de langste sleep, ondanks deze formidabele handicap, de grootste overlevingskans heeft.
Bij veel andere diersoorten heeft de vrouwelijke sekse ook een voorkeur voor de uitbundigst baltsende, mooist zingende en kleurrijkste macho’s. De situatie bij de mens lijkt niet anders. Moeten mannelijke dieren het nog vooral hebben van risicovolle handicaps als ornamenten (geweien, hoorns, veren), zang, balts en waaghalzerig gedrag, voor de mensenvrouw echter is het relatief nieuwe selectiecriterium sociale intelligentie (originaliteit, creativiteit, humor) geïntroduceerd. Fysieke kracht, uiterlijk en lef zijn echter niet helemaal onbelangrijk. Vooral rond de eisprong winnen eigenschappen met een hoog baviaangehalte weer aan gewicht.
Lees verderIn dit artikel analyseert Elisa Hermanides met behulp van de theorieën van Stefan Hertmans de controversiële roman Les particules élémentaires (Elementaire deeltjes) van de Franse schrijver Michel Houellebecq. De roman gaat onder andere over de angst van de mens om zijn eigen aftakeling onder ogen te zien en de absurde lichamelijke schoonheidseisen die door de samenleving aan het individu worden gesteld. Deze problematiek zou een voortvloeisel zijn van de idealen van de hippiebeweging die in naam van de vrije liefde eind jaren zestig zorgden voor de seksuele revolutie.
Na de publicatie van de roman in 1998 werd Michel Houellebecq zowel in zijn eigen land als daarbuiten een bekend en veelbesproken schrijver. Zijn controversiële werk werd door de één de hemel in geprezen, door de ander afgekeurd als extreem rechts, racistisch of antifeministisch. Houellebecq is zonder twijfel een provocateur die volgens eigen zeggen zelfcensuur vermijd door zich voor te stellen dat hij na de publicatie van zijn boek geen mens meer zal zien. Wat de lezer ook van het boek moge vinden, Elementaire deeltjes kan hem niet ongemoeid laten.
Lees verderVerliefdheid is een raar iets. Waarom worden we verliefd en waarom juist op die ene persoon? De wetenschap kan het nog steeds niet helemaal verklaren. Er zijn in de geschiedenis een heleboel theorieën gevormd die dit fenomeen proberen te doorgronden. Dit artikel laat ons zien hoe de wetenschap tegen verliefdheid aankijkt en neemt ons mee in de wonderlijke wereld die verliefdheid heet.
Lees verderIs liefde plezierig of juist verschrikkelijk? Heeft de liefde ons in haar greep of kunnen wij er controle over uitoefenen? Is het een emotie of iets anders? Al sinds de klassieke oudheid hebben filosofen met dergelijke vragen geworsteld. In dit artikel behandelt Irene Conradie het begrip liefde zoals het werd begrepen bij een filosofische stroming uit het Hellenisme, de Stoa. Zij legt uit wat de gangbare opvatting van liefde was in de Griekse oudheid, wat de belangrijkste uitgangspunten van de vroege Stoa waren, hoe deze Stoïcijnen de liefde zagen en waarom ze zich afzetten tegen de gangbare opvatting.
Lees verder