Betaal jij graag belasting? Stomme vraag. Weet jij wat er precies met ‘jouw’ belastinggeld wordt gedaan? Hopelijk ook een stomme vraag, want dat heb je op de middelbare school geleerd, als het goed is.
Lees verderIn welvarende landen zijn de inwoners gelukkiger dan in arme landen. Maar boven een bepaald inkomensniveau gaat dit verband niet meer op, en binnen rijke landen zijn de mensen met een hoog inkomen nauwelijks gelukkiger dan de lage inkomens. Kan de economische wetenschap ons iets vertellen over waar we gelukkig van worden?
In dit artikel zet prof. dr. Arnold Heertje uiteen wat misvattingen zijn over de relatie tussen economie, welvaart en geluk. Arnold Heertje was hoogleraar staatshuishoudkunde aan de Universiteit van Amsterdam en hoogleraar in de geschiedenis van de economie. Hij schreef tientallen boeken over economie, waaronder het bekende `De kern van de economie’. Heertje behoort tot de groep economen die de stelling verdedigen dat het speelveld van de economie veel meer omvat dan slechts dat wat in geld kan worden uitgedrukt en/of afgemeten. De economische belangen moeten volgens hem afgewogen worden tegen waarden zoals natuur, leefbaarheid; gevoel van welzijn en menselijke behoeftes moeten nadrukkelijk meegewogen worden.
Lees verderBehavioural economics onderzoekt de invloed van psychologie op de economie. Als je naar risicogedrag van mensen kijkt, wordt de rol van angst in onze keuzes zichtbaar. In dit artikel wordt beschreven hoe emoties ons dagelijks gedrag kunnen beïnvloeden, en ervoor kunnen zorgen dat onze keuzes niet altijd logisch zijn.
Lees verderAllard Haarman heeft zojuist zijn master Environment and Resource Management aan de VU afgerond met als specialisatie ‘energie’. In oktober 2013 begon hij aan zijn traineeship bij Enexis. Allard schreef voor Blind een column over het Cradle to Cradle principe.
Lees verderMet de economische crisis is ook de vraag opgekomen hoe we onze economie vanaf nu gaan vormgeven. Maar door alle bezuinigingen blijft het bedenken van structurele oplossingen voor alle problemen vaak nog liggen. Terwijl dit volgens Jan Jonker juist de tijd is om na te denken over nieuwe business modellen. In dit artikel beschrijft hij deze modellen en vijf transitielijnen langs welke deze veranderingen gaan plaastvinden.
Lees verderIn deze editie komen verschillende ideeën aan bod die zijn ontstaan door de financiële crisis. De crisis zorgt niet alleen voor een ommekeer op gebieden zoals duurzaamheid en economie, maar ook voor veranderingen in ons denken over het systeem. In dit artikel zet Arjen Siegmann uiteen hoe de financiële crisis de democratie ondermijnt.
Lees verderIn 2008 ontwikkelden computerprogrammeurs uit de anarchistische hoek in reactie op de crisis een financiële innovatie: de Bitcoin.
Is dit de toekomst: een maatschappij zonder fysieke munten en bankbiljetten en zonder instituten als banken? Gaan we betalen met digitale valuta die puur uit software bestaan, binnen een elektronische geldsysteem waarmee we -zonder de tussenkomst van banken – via internet transacties kunnen verrichten?
In dit artikel bespreekt Sjors van Heuveln het ontstaan, de risico’s en de toekomst van digitale valuta zoals Bitcoin.
Lees verderHet ontwikkelingsbeleid dat wij kennen is voornamelijk gericht op het nastreven van economische welvaart. De aanname hierbij is dat onze levensstandaard hiermee vanzelf zal verbeteren. Deze ontwikkelingsstrategie bleek gunstig voor de economie, maar is ten koste gegaan van natuurlijke grondstoffen, ecosystemen en samenlevingsverbanden.
Ontwikkelingseconoom en filosoof Amartya Sen schetst een nieuwe visie op ontwikkeling waarbij het nastreven van vrijheid centraal staat. In deze benadering is er meer aandacht voor de samenhang tussen de economie, machtsverhoudingen, cultuur en de leefomgeving.
Lees verderEr bestaat een diep geloof in de wetenschap, dat we over alle fenomenen alles precies te weten kunnen komen, en dat die kennis exact en zeker is. Misschien lukt ons dat nog niet vandaag, maar we gaan er vanuit dat dat ons wel in de nabije toekomst lukt. Dat geloof heet determinisme en de astronomie staat hiervoor model. Echter economie is geen astronomie. Maar dat betekent niet dat economie dan beter met astrologie vergeleken kan worden. Marcel Boumans laat zien dat het deterministische model van verklaren niet het ideale model voor alle wetenschappen is. Zo schiet het determinisme met haar aannames en voorwaarden tekort bij het doen van economische voorspellingen: er zijn simpelweg teveel onbekenden. Er is behoefte aan een ander soort wetenschappelijke aanpak.
Lees verderWe leven in een wereld waarin globale contacten verandert zijn van duale contacten tussen landen in een ingewikkeld en interactief netwerk. De oorzaken en gevolgen van het handelen van verschillende actoren in eenzelfde proces zijn hierdoor niet altijd meer in één oogopslag duidelijk. Zo is dat ook het geval bij het handelen in voedsel.
In de derivatenhandel, de aandelenmarkt, van voedsel heeft het doel van het opbouwen van zekerheid en verkleinen van risico’s (hedging) plaats moeten maken voor derivatenhandel dat gericht is op winst (financiële speculatie). Het gaat hierbij niet meer om het handelen in voedsel als product, maar enkel om het maken van winst op deze producten. Deze nieuwe handel brengt de nodige gevolgen met zich mee, vooral in de landen waarin de mensen het grootste deel van hun inkomen moeten besteden aan voedsel.
Hoe deze virtuele wereld van speculeren zijn uitwerking heeft in de reële wereld, wordt duidelijk om dit interview van onze redacteur Petra van der Kooij met econoom en publicist Rens van Tilburg. Vanuit rechtvaardigheidsgevoel en interesse heeft Van Tilburg voor het Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen, ofwel het SOMO instituut, onderzoek gedaan naar hoe deze financiële investeringen in voedsel de derivatenmarkten hebben beïnvloed.
Lees verder