Computer says no tegen zwarte vrouwen

Margot Hoogerwerf Illustratie: Marlon Schotel Inleiding Sinds de moord op de Afro-Amerikaanse George Floyd door een witte politieagent eind mei 2020 is het wereldwijde protest tegen racisme sterk opgelaaid. Niet alleen racisme door mensen, maar ook racisme door technologieën wordt aan de kaak gesteld. Algoritmes blijken nogal eens discriminerend te zijn, met name tegenover vrouwen…

Lees verder

Digitalisering van de vruchtbaarheid

Naast conventionele vormen van anticonceptie, zoals de pil en het spiraaltje, vindt ook het gebruik van digitale vruchtbaarheidstrackers zijn weg naar het grote publiek. Door gebruik te maken van data over de lichaamstemperatuur en de menstruatie kunnen digitale vruchtbaarheidstrackers met een vrij grote zekerheid bepalen wanneer iemand wel of niet vruchtbaar is.

Lees verder

Onbegrensde informatie

Emma Boumans is derdejaars student Bèta-gamma met een major Kunstmatige Intelligentie aan de Universiteit van Amsterdam. Ze is van mening dat vooruitgang in maatschappelijke en wetenschappelijke ontwikkelingen gepaard gaat met de nodige dosis nieuwsgierigheid, welke Boumans zeker verwerkt heeft in haar essay. In “Onbegrensde informatie” schrijft ze over het belang van filteren in de tegenwoordig ongelimiteerde toegang tot informatica. Tevens komt de “informatica bubble” waar wij ons in bevinden aan bod. Dit winnende essay was volgens de juryleden een “eyeopener”, omdat we steeds geconfronteerd worden met onze eigen keuzes zonder dat we dat zelf weten.

Lees verder

Zelflerende verkeerslichtnetwerken

Netwerken spelen een centrale rol in de kunstmatige intelligentie, voornamelijk in de vorm van neurale netwerken. Neurale netwerken onderscheiden zich van andere kunstmatige systemen doordat ze kunnen leren van de invoer die ze verwerken, waardoor ze goed kunnen worden toegepast in een complexe omgeving met veranderende spelregels. Marco Wiering beschrijft in dit artikel hoe leermethodes uit de kunstmatige intelligentie gebruikt kunnen worden om netwerken van verkeerslichten efficiënter aan te sturen.

Lees verder

Een congres over intelligentie, word je daar slimmer van?

Op 10 maart 2010 organiseerde Studie Vereniging Bèta-gamma voor de eerste maal het jaarlijkse Interdisciplinair Congres Amsterdam (ICA). Op dit congres gaven zeven sprekers uit de natuur- en sociale wetenschappen hun visie op het thema intelligentie. In dit artikel doen Robin van Wechem en Leon Reteig verslag van de verschillende aspecten van intelligentie die op het ICA 2010 aan bod zijn gekomen. Daarnaast brengen zij de lezingen in verband met verwante artikelen in dit nummer van Blind, dat hetzelfde thema draagt.

Lees verder

Swarm Intelligence

Intelligentie is een concept dat vooral geassocieerd wordt met één individu. De meesten zullen vooral de mens als een intelligent wezen zien. Sommigen dichten misschien hun huisdier ook enige intelligentie toe, maar intelligentie is en blijft een individuele eigenschap. Klopt dit idee wel, of bestaan er ook collectieve vormen van intelligentie? De natuur lijkt deze twijfel te bevestigen: er bestaan tal van organismen die zich samen intelligenter gedragen dan alleen. Iedereen die ooit een school vissen of een zwerm insecten heeft geobserveerd kan dit beamen. Jelmer van Ast bespreekt in dit artikel dit soort natuurlijke vormen van swarm intelligence en laat zien hoe deze tot nieuwe inzichten in de kunstmatige intelligentie kunnen leiden.

Lees verder

Genetische algoritmen en het handelsreizigersprobleem

Een negentiende-eeuwse Ierse wiskundige, sir William Rowan Hamilton, bedacht het volgende probleem: ‘Gegeven een aantal steden (N), met bekende afstanden daartussen, wat is de kortste route waarlangs al deze steden worden bezocht met het terugkeren naar de beginstad?’ Het probleem oogt op het eerste gezicht niet onoplosbaar, maar naarmate het aantal steden groeit, wordt de tijd dat het kost om de oplossing te vinden exponentieel langer. Een efficiëntere manier om een antwoord te berekenen is volgens het genetische algoritme. Deze methode heeft zijn oorsprong in de evolutie en geeft geen exacte oplossingen voor problemen maar benadert deze in grote mate. Hoe dit in de natuur werkt en kan worden toegepast op het handelsreizigersprobleem wordt nauwgezet uitgelegd in het volgende artikel van Mark Kooijman.

Mark Kooijman studeert momenteel af in scheikunde aan de Universiteit Utrecht.

Lees verder

Emergentie, evolutie en revolutie in Artificial life

In exacte wetenschappen is het bij het zoeken naar oplossingen vaak handig om eerst te kijken naar de oplossingen die er in de natuur voor vergelijkbare problemen zijn gevormd. Aan de andere kant kan het bij het toetsen van hypotheses over de natuur handig zijn om de natuur eerst na te bouwen. Op deze manier wordt met behulp van de artificiële intelligentie veel vooruitgang geboekt op het gebied van evolutie (zie hierover het artikel van Mark Kooijman in ditzelfde nummer). Maar tegelijkertijd blijkt een evolutionaire methode van berekenen vaak veel efficiënter dan een exacte methode. Ella Keijzer legt in het volgende artikel aan de hand van vele voorbeelden uit op welke manier dit gebeurt en wat hierbij allemaal komt kijken.

Ella Keijzer heeft Cognitieve kunstmatige intelligentie gestudeerd aan de Universiteit Utrecht en volgt tegenwoordig de master Mediatechnology in Leiden.

Lees verder

Een AI’er met het bahá’í-geloof

Voor de bahá’ís gaan geloof en religie hand in hand. Frank Dignum is universitair docent en bahá’í. Hij vertelt in deze column hoe zijn geloofsovertuiging zich verhoudt met wetenschap en kunstmatige intelligentie in het bijzonder.

Lees verder

De filosofie van het leren

De artificiële intelligentie (AI) viert in 2006 haar vijftigste verjaardag. Tot nu toe zijn onderzoekers bezig geweest met het ontwikkelen van vernuftige implementaties om op een slimme manier spam te filteren of natuurlijke taal te begrijpen. Pieter Adriaans vindt dat het tijd is om terug te keren naar de eeuwenoude filosofische vragen met betrekking tot kennis en leren. Zo kunnen de problemen die men in de AI tegenkomt aan het licht worden gebracht. Hij stelt dat het universum zich gedraagt als een welwillende leraar, waardoor het mogelijk wordt om wetenschappelijke theorieën te vormen en deze aan computers te leren.

Lees verder