Determining whether your environment is safe or dangerous, is crucial for survival. Intriguingly, despite this vital importance, the neural mechanisms underlying safety have only recently been unravelled. Likhtik et al. (2014) uncovered a safety signalling circuit in the brain between the medial prefrontal cortex and the amygdala, by using a series of keen experiments. This circuit might be a fruitful novel therapeutic target in PTSD, in which patients suffer from overgeneralized fear, which may well be caused by a deficit in safety signal processing.
Lees verderToen ik nog op de basisschool zat keek ik vaak naar “Villa Achterwerk” (VPRO) op zondagochtend. Via dit programma kwam ik in aanraking met de documentaire “Valentijn” (VARA, deze was toen nog niet voltooid). Deze documentaire ging over een jongen die een meisje wilde zijn. Zelfs toen fascineerde haar verhaal mij al en tegelijkertijd vond ik het totaal niet schokkend. Als kind neem je vaak de dingen zoals ze zijn.
Lees verderEr bestaat een groep patiënten met Lichamelijk Onverklaarde Klachten; de patiënten voelen wel pijn of hebben andere lichamelijke klachten, maar een lichamelijke oorzaak is niet te vinden. In dit artikel wordt ingegaan op de rol van de patiënt, de zorgverleners en het diagnostisch proces bij deze problematiek.
Lees verderIn deze editie over macht en onmacht mag een artikel over onze eigen macht niet ontbreken. Want hoeveel macht hebben wij nou eigenlijk over ons eigen handelen? En hoe vrij zijn onze keuzes? In dit artikel wordt het antwoord op deze vragen gezocht aan de hand van verschillende disciplines, zoals de hersenwetenschap, theologie en filosofie.
Lees verderOns hele leven wordt beheerst door macht. Politiek, economie en sport; het gaat allemaal om concurrentie en de beste zijn. Hoe uit dit zich in de samenleving? En wat is de biologische verklaring achter deze fenomenen? Wim Ghijsen heeft het antwoord.
Lees verderOm te kunnen zien is niet alleen minstens één oog nodig dat licht en donker, kleur en vorm kan onderscheiden, maar ook een stel hersenen dat begrijpt wat er gezien wordt. Hoewel het ons voorkomt alsof we simpelweg opvangen wat er is, vergt kijken aardig wat denkwerk. Zonder duiding, zonder toevoeging van oordelen over bijvoorbeeld diepte en afstand, ‘ziet’ een mens niets dan een verzameling vlekken en kleuren.
Het bestuderen van de afwijking om te ontdekken wat de norm is, is een methode die in de medische wetenschap, maar ook in de biologie, taalwetenschap en sociale wetenschappen gebruikt wordt. Patiëntenbeschrijvingen van de gevolgen van defecten aan de hersenen geven inzicht in wat er allemaal plaatsvindt in ons hoofd, juist als alles wel goed functioneert.
Lees verderIn het recent verschenen boek Wij zijn ons brein betoogt hersenonderzoeker Dick Swaab dat onze identiteit al voordat wij worden geboren vrijwel geheel in onze hersenen is vastgelegd. Swaab werd vooral bekend om zijn onderzoek naar sekseverschillen in de hersenen en dit onderwerp wordt ook in zijn nieuwe boek uitvoerig belicht; reden voor onze redacteur Petra Jansen om zijn bevindingen met betrekking tot het thema gender samen te vatten.
Lees verderDe netwerkwetenschap is een jong vakgebied dat zich richt op het onderzoeken en vergelijken van netwerken in uiteenlopende disciplines. Dit veld heeft de afgelopen jaren snel aan terrein gewonnen: van steeds meer en steeds complexere netwerken wordt de structuur onder de loep genomen. Zo ook de menselijke hersenen, misschien wel het meest complexe netwerk dat er is. Linda Douw vertelt in dit artikel of de wiskundige principes die de netwerktheorie heeft blootgelegd ook opgaan voor netwerken van hersencellen. Daarnaast bespreekt zij hoe dit soort kennis ons nieuwe inzichten kan verschaffen in aandoeningen van het zenuwstelsel, waaronder hersentumoren.
Lees verderOp 10 maart 2010 organiseerde Studie Vereniging Bèta-gamma voor de eerste maal het jaarlijkse Interdisciplinair Congres Amsterdam (ICA). Op dit congres gaven zeven sprekers uit de natuur- en sociale wetenschappen hun visie op het thema intelligentie. In dit artikel doen Robin van Wechem en Leon Reteig verslag van de verschillende aspecten van intelligentie die op het ICA 2010 aan bod zijn gekomen. Daarnaast brengen zij de lezingen in verband met verwante artikelen in dit nummer van Blind, dat hetzelfde thema draagt.
Lees verderWe zijn geneigd te denken dat taalvaardige mensen ook intelligente mensen zullen zijn maar onderzoek wijst uit dat de werkelijkheid ingewikkelder is. Intelligentie speelt een rol in tweedetaalverwerving maar nauwelijks in moedertaalverwerving, terwijl meertaligheid (het verwerven van meerdere talen tegelijk) juist weer tot grotere intelligentie schijnt te leiden. Al deze connecties tussen taal en intelligentie komen aan bod in het artikel van Elisabeth van der Linden, die zich vooral concentreert op de combinatie van meertaligheid en intelligentie bij kinderen en volwassenen.
Lees verder