De aard van onze moraliteit is te verklaren aan de hand van filosofische en neurologische theorieën en geven inzicht in waarom mensen in de moderne samenleving dikwijls cognitief falen, of niet bereid zijn, om hun verantwoordelijkheid voor de indirecte gevolgen van hun handelen te erkennen. Hoe komt dit verantwoordelijkheidsgevoel tot stand? En hoe wordt het verval van deze morele wil beïnvloed door de moderne samenleving?
Lees verderSinds de introductie van de kwantummechanica houdt de natuurkunde zich bezig met een fundamenteel paradigmaconflict. Zwaartekracht werkt in Einsteins theorie door de vorm van ruimte en tijd. Maar de werking van krachten op kwantumschaal wordt beschreven door een uitwisseling van elementaire deeltjes. Kunnen de verschillende krachten door een overkoepelende theorie worden uitgelegd?
Lees verderDe processen die plaatsvinden in onze hersenen zijn op diverse niveaus te bestuderen. Er zijn er die beweren dat gedrag een essentieel onderdeel moet zijn van psychologisch onderzoek, terwijl anderen beweren dat men moet kijken naar de kleinste deeltjes die ons bekend zijn, willen we ooit volledig begrijpen hoe onze hersenen werken. Dit reductionistische proces zorgt voor vele interessante botsingen, onder andere op gebied van cognitieve neurowetenschappen. De auteur behandelt in dit artikel de verschillende uitersten van reductionisme en geeft daarbij zijn interpretatie van wat een verstandige benadering voor dit eeuwenoude debat zou zijn.
Lees verderVoor een computer is een kleur een bepaalde kwantitatieve waarde in het register. Voor mensen daarentegen heeft bijvoorbeeld de kleur rood een subjectieve en kwalitatieve waarde. Hoe maken we deze kwalitatieve waarneming inzichtelijk, als dit überhaupt al mogelijk is? Emile Michel Hobo verkent het veld van de harde en zachte materie, van de kwantitatieve en kwalitatieve waarneming
Lees verderIn de openingsscène van de film Perfume van Tom Tykwer wordt de afschuwelijke viezigheid van de stad Parijs niet alleen waargenomen door de ogen en oren, maar kun je de geur ook bijna ruiken. In Texas Chainsaw Massacre is het soms effectiever om je oren dicht te stoppen dan een kussen voor je hoofd te houden wanneer er ledematen worden afgezaagd. Bij het ervaren van films spelen niet alleen de ogen een rol. Een heel scala van zintuigen wordt geprikkeld om een boodschap, ervaring en emotie over te brengen. Lotte Kroese analyseert in haar artikel de relatie tussen film en de toeschouwer door een vernieuwende blik te werpen op de rol van zintuiglijke waarneming in de filmervaring.
Lees verderDe wereld om ons heen en alle objecten erin prikkelen onze zingtuigen: we ruiken bloemen, proeven een broodje kaas en horen de geluiden van ratelende toetsenborden. Deze informatie wordt door onze hersenen verwerkt. Echter, aan deze ervaringen wordt vaak nog een subjectieve component toegevoegd, namelijk een oordeel: ruiken de bloemen lekker? Hier rijst de vraag hoe deze informatie doordringt tot ons bewustzijn, en waarop het mentale oordeel over de informatie gebaseerd is. In dit artikel beschouwt Joachim Leilich de mentale verwerking van zintuiglijke prikkels en haar relatie tot het bewustzijn, maar ook tot de subjectieve ervaring.
Lees verderNaarmate je ouder wordt, lijken de jaren voorbij te vliegen, terwijl als kind een jaar net zo goed een eeuwigheid had kunnen zijn. Kent de tijd daadwerkelijk verschillende snelheden, of is hier iets anders aan de hand? Aniek Hollanders legt uit hoe ons autobiografisch geheugen ons voor de gek houdt.
Lees verderIn 1927 verscheen van de hand van Martin Heidegger het boek Sein und Zeit. Het boek behandelt de grote begrippen ‘zijn’, ‘de zijnden’ en ‘tijd’ en baarde onmiddellijk opzien. Het wordt nu nog steeds gezien als een groots boek van een oorspronkelijk denker. Victor Kal legt in dit artikel uit hoe de mens, volgens het Sein und Zeit van Heidegger, kan zijn en – daarmee – vrij kan zijn in een niet concrete wereld. De mens moet hiervoor niet alleen de tijd kunnen afsluiten en vernieuwen, maar ook een besluit hiertoe kunnen nemen in het heden.
Lees verderTijd is niet voor iedereen hetzelfde. Voor mensen met een depressie lijkt de tijd stil te staan: verleden en toekomst liggen vast. Mensen met een manische stoornis beleven het heden: zij hebben geen oog voor verleden of verre toekomst. De tijdsbeleving van iemand met een psychose betreft eveneens het heden, maar het verleden en toekomst zijn onderdeel hiervan. Tijd lijkt geen vaste volgorde meer te hebben.
De tijdsbeleving van mensen met deze psychologische stoornissen wordt door Wouter Kusters gevat in verschillende filosofische tijdsopvattingen: een pleidooi voor het hanteren van meer dan alleen de wetenschappelijke tijdsvisie.
Lees verderVrouwen met de seksuele stoornis vaginisme hebben een zodanige afkeer van seks dat de gespierde wand van de vagina zeer sterk kan samentrekken. Deze samentrekking is zo krachtig dat penetratie, zelfs het inbrengen van een tampon, bijna onmogelijk wordt. In dit artikel zet Charmaine Borg de hypothese uiteen dat deze bijzondere afkeer van seks sterk verband houdt met de emotie ‘walging’.
Lees verder